DẤU HIỆU CỦA SANG CHẤN TÂM LÝ

Thạc sĩ, bác sĩ, Bùi Phương Thảo

Những người đã trải qua sang chấn tâm lý mà không được điều trị hoặc chăm sóc có thể xuất hiện nhiều biểu hiện khác nhau về tâm lý, cảm xúc, và hành vi. Mức độ nặng nhẹ của những biểu hiện này tùy thuộc vào bản chất của sự kiện gây sang chấn, khả năng thích nghi, và sự hỗ trợ từ môi trường xung quanh. Khi người gặp phải sang chấn không được hỗ trợ kịp thời, tình trạng tâm lý có thể trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian.

1. Định nghĩa sang chấn tâm lý:
Hiệp hội Tâm thần Mỹ (APA) định nghĩa sang chấn tâm lý là: Cá nhân trải nghiệm, chứng kiến sự kiện gây tử vong, có nguy cơ tử vong hoặc gây tổn thương nghiêm trọng hoặc đe dọa tới tính toàn vẹn về mặt thể chất của bản thân cá nhân hoặc người khác. Là phản ứng của cá nhân liên quan đến trạng thái căng thẳng, sợ hãi dữ dội, vô vọng, bất lực hoặc kinh hoàng.
2. Biểu hiện của sang chấn tâm lý:
a. Về tâm lý và cảm xúc
– Lo âu, căng thẳng kéo dài: Người bị sang chấn tâm lý thường có cảm giác lo lắng, căng thẳng hoặc sợ hãi kéo dài, trạng thái cảnh giác cao độ, dễ bị giật mình..
– Cảm giác buồn bã, trống rỗng: Họ có thể rơi vào trạng thái trầm cảm, cảm thấy buồn bã, trống rỗng hoặc vô vọng. Những suy nghĩ tiêu cực về bản thân và cuộc sống thường xuyên xuất hiện.
– Thay đổi cảm xúc đột ngột: Chuyển từ vui vẻ sang buồn bã hoặc tức giận mà không có lý do rõ ràng. Họ dễ cáu gắt, mất bình tĩnh và khó kiểm soát cảm xúc của mình.
– Cảm giác tội lỗi và tự trách: Nhiều người trải qua sang chấn có xu hướng tự đổ lỗi cho mình, cảm thấy hối hận vì những quyết định trong quá khứ…
b. Về hành vi
– Tránh né: Họ có thể tránh những nơi, người, hoặc hoạt động gợi nhớ đến sự kiện gây sang chấn. Ví dụ, người trải qua tai nạn giao thông có thể tránh lái xe hoặc đi trên đường.
– Thay đổi thói quen giấc ngủ và ăn uống
– Hành vi tự hủy hoại: Một số người có thể tìm đến rượu, ma túy, hoặc các hành vi nguy hiểm khác như rạch tay… để quên đi nỗi đau hoặc tìm kiếm cảm giác an toàn.
– Sự cô lập: Họ có thể tự tách mình khỏi bạn bè, gia đình và xã hội, cảm thấy khó tin tưởng hoặc giao tiếp với người khác.
c. Về nhận thức
DẤU HIỆU CỦA SANG CHẤN TÂM LỸ
Những người đã trải qua sang chấn tâm lý mà không được điều trị hoặc chăm sóc có thể xuất hiện nhiều biểu hiện khác nhau về tâm lý, cảm xúc, và hành vi. Mức độ nặng nhẹ của những biểu hiện này tùy thuộc vào bản chất của sự kiện gây sang chấn, khả năng thích nghi, và sự hỗ trợ từ môi trường xung quanh. Khi người gặp phải sang chấn không được hỗ trợ kịp thời, tình trạng tâm lý có thể trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian.

1. Định nghĩa sang chấn tâm lý:
Hiệp hội Tâm thần Mỹ (APA) định nghĩa sang chấn tâm lý là: Cá nhân trải nghiệm, chứng kiến sự kiện gây tử vong, có nguy cơ tử vong hoặc gây tổn thương nghiêm trọng hoặc đe dọa tới tính toàn vẹn về mặt thể chất của bản thân cá nhân hoặc người khác. Là phản ứng của cá nhân liên quan đến trạng thái căng thẳng, sợ hãi dữ dội, vô vọng, bất lực hoặc kinh hoàng.
2. Biểu hiện của sang chấn tâm lý:
a. Về tâm lý và cảm xúc
– Lo âu, căng thẳng kéo dài: Người bị sang chấn tâm lý thường có cảm giác lo lắng, căng thẳng hoặc sợ hãi kéo dài, trạng thái cảnh giác cao độ, dễ bị giật mình..
– Cảm giác buồn bã, trống rỗng: Họ có thể rơi vào trạng thái trầm cảm, cảm thấy buồn bã, trống rỗng hoặc vô vọng. Những suy nghĩ tiêu cực về bản thân và cuộc sống thường xuyên xuất hiện.
– Thay đổi cảm xúc đột ngột: Chuyển từ vui vẻ sang buồn bã hoặc tức giận mà không có lý do rõ ràng. Họ dễ cáu gắt, mất bình tĩnh và khó kiểm soát cảm xúc của mình.
– Cảm giác tội lỗi và tự trách: Nhiều người trải qua sang chấn có xu hướng tự đổ lỗi cho mình, cảm thấy hối hận vì những quyết định trong quá khứ…
b. Về hành vi
– Tránh né: Họ có thể tránh những nơi, người, hoặc hoạt động gợi nhớ đến sự kiện gây sang chấn. Ví dụ, người trải qua tai nạn giao thông có thể tránh lái xe hoặc đi trên đường.
– Thay đổi thói quen giấc ngủ và ăn uống
– Hành vi tự hủy hoại: Một số người có thể tìm đến rượu, ma túy, hoặc các hành vi nguy hiểm khác như rạch tay… để quên đi nỗi đau hoặc tìm kiếm cảm giác an toàn.
– Sự cô lập: Họ có thể tự tách mình khỏi bạn bè, gia đình và xã hội, cảm thấy khó tin tưởng hoặc giao tiếp với người khác.
c. Về nhận thức
– Hồi tưởng (flashbacks): Họ có thể gặp phải những hồi tưởng sống động về sự kiện gây sang chấn như thể đang xảy ra trong hiện tại, thường đi kèm với cảm giác lo lắng hoặc hoảng sợ.
– Khó tập trung và khó đưa ra quyết định
– Nhìn mọi thứ bi quan.