Chẩn đoán động kinh

1. Chẩn đoán xác định

Chẩn đoán động kinh dựa vào lâm sàng và điện não.

– Về lâm sàng dựa vào định nghĩa và các loại động kinh đã mô tả ở trên. Đặc điểm chung của các loại động kinh là:

+ Cơn xuất hiện đột ngột.

+ Cơn lặp lại giống nhau, ít nhất đã có hai cơn.

+ Các biểu hiện phù hợp với một loại cơn nhất định đã nêu trên.

+ Nếu trong cơn có rối loạn ý thức, cắn phải lưỡi, mất định hướng có nhiều khả năng là cơn động kinh.

+ Cơn xuất hiện trong đêm thường là cơn động kinh.

– Điện não: ghi trong cơn có sóng động kinh điển hình, ghi ngoài cơn có thể không có sóng động kinh điển hình; có trường hợp điện não bình thường.

2. Chẩn đoán nguyên nhân cơn động kinh

Để xác định nguyên nhân các cơn động kinh căn cứ vào:

– Lâm sàng.

– Các xét nghiệm đặc hiệu.

– Chụp CT – Scanner hoặc MRI.

Chỉ chẩn đoán là động kinh vô căn khi:

– Là cơn động kinh toàn thể.

– Không có triệu chứng thần kinh khu trú.

– Các xét nghiệm – kể cả CT – Scanner hoàn toàn bình thường.

Động kinh vô căn hầu hết xảy ra ở trẻ em và thanh thiếu niên.

3. Chẩn đoán phân biệt

Cần chẩn đoán phân biệt cơn động kinh với:

– Ngất (syncopa): Bệnh nhân mất ý thức ngắn, không có triệu chứng thần kinh, xảy ra do căn nguyên về tim mạch

Cơ chế bệnh sinh: do rối loạn tuần hoàn ở phổi dẫn đến thiếu oxy ở não thường xảy ra ở bệnh nhân viêm phế quản mạn tính.

– Cơn co giật phân ly (hysteria):

Trong cơn co giật phân ly bệnh nhân co giật, giẫy đạp lung tung hoặc cố uốn cong người lên, không mất ý thức, cơn thường kéo dài. Có yếu tố chấn thương tâm lý.

EEG bình thường.

– Co giật hạ canxi máu (tetanie):

Hay gặp ở trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ. Biểu hiện là co cơ cục bộ hoặc toàn bộ, đặc biệt là co cứng các cơ ở bàn tay tạo tư thế bàn tay sản khoa, có dấu hiệu Chvostek và nghiệm pháp gây co thắt cơ ở bàn tay khi garo tay khoảng 10 – 15 phút. Xét nghiệm máu thấy canxi máu giảm.

EEG không có sóng động kinh điển hình.

– Co giật do sốt cao ở trẻ em:

Co giật do sốt cao là bệnh ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, thường xảy ra từ 3 tháng đến 5 tuổi, liên quan với sốt cao và không có bằng chứng của nhiễm trùng nội sọ hoặc một nguyên nhân được xác định. Các cơn co giật kèm theo sốt xảy ra ở trẻ đã có cơn co giật không do sốt cao có từ trước thì không được gọi là co giật do sốt cao.

Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng về nguyên nhân của co giật do sốt cao, ở các gia đình có người bị sốt cao co giật thì nguy cơ gây sốt cao co giật ở trẻ tăng từ 2 – 3 lần. Bố hoặc mẹ bị bệnh làm tăng nguy cơ co giật do sốt cao ở các con, nếu cả bố lẫn mẹ bị thì nguy cơ còn cao hơn nhiều.

Biểu hiện lâm sàng: co giật do sốt cao có xu hướng xảy ra sớm trong khi đang bị sốt đột ngột nhiệt độ tăng lên quá cao. Cơn co giật hầu hết là cơn toàn bộ, chỉ 15% là cơn cục bộ. Khoảng 80% là co giật, 14% là cơn trương lực và 6% là cơn mất trương lực.

Các đặc điểm sau đây của co giật do sốt cao có liên quan đến tăng nguy cơ gây động kinh là:

+ Cơn kéo dài quá 15 – 30 phút.

+ Nhiều cơn trong vòng 24 giờ.

+ Cơn co giật cục bộ hoặc có liệt kiểu Todd.

Co giật do sốt cao với bất kỳ đặc điểm nào nêu trên được gọi là co giật do sốt cao phức tạp, còn nếu không có một trong ba đặc điểm nêu trên thì gọi là co giật do sốt cao đơn giản.

Chăm sóc và điều trị: hầu hết cơn co giật cũng hết dần theo thời gian, mà chưa cần xử trí gì. Nếu tiếp tục còn cơn thì cần thông thoáng đường hô hấp, cung cấp oxy và tiêm tĩnh mạch Diazepam với liều 0,3mg/kg. Nếu tiêm đường tĩnh mạch mà khó khăn thì cách tốt nhất là cho bằng đường hậu môn với liều 0,5mg/kg.

Trẻ bị co giật do sốt cao thường không cần thiết phải nằm viện. Tuy nhiên có thể theo dõi tại phòng cấp cứu vài giờ sau đó khám lại, nếu thấy ổn định và nguyên nhân gây sốt đã rõ thì có thể cho về nhà. Nếu thấy một trong các biểu hiện sau đây thì phải vào nằm viện như:

+ Nghi ngờ có bệnh nặng đang xảy ra như viêm não.

+ Co giật do sốt cao phức tạp.

+ Tuổi < 18 tháng.

+ Chưa được khám xét ban đầu.

+ Hoàn cảnh gia đình không đủ điều kiện theo dõi.

– Các rối loạn hệ thống gây ra các cơn co giật phản ứng như hạ canxi huyết, magie huyết, hạ natri huyết, hạ đường huyết hoặc tăng đường huyết không có thể xetonic và cai rượu.

– Các bệnh não nguyên phát gây ra các cơn co giật phản ứng bao gồm viêm màng não, viêm não, chấn thương sọ não, tai biến mạch máu não cấp